Unijne inwestycje w bezpieczeństwo i przemysł obronny nabierają tempa. Strategia Gotowość 2030 zakłada integrację krajowych przemysłów obronnych państw członkowskich oraz rozwój nowych technologii w armiach. Komisja Europejska proponuje też różne możliwości zwiększenia finansowania wydatków obronnych. – Unia Europejska postawiła na bezpieczeństwo nie tylko w wymiarze deklaracji, ale też konkretnych programów – podkreśla Michał Szczerba, europoseł z Platformy Obywatelskiej.
– Strategia o nazwie Gotowość 2030 przewiduje gigantyczny rozwój przemysłów obronnych krajów Unii Europejskiej i ich integrację. Mamy też instrument SAFE, czyli 150 mld euro na pożyczki, które pozwolą wszystkim armiom w ramach Unii uzbroić się po zęby – podkreśla w rozmowie z agencją Newseria Michał Szczerba.
19 marca 2025 roku Komisja Europejska przedstawiła białą księgę w sprawie obronności europejskiej – Gotowość 2030. Określa ona ramy dla planu ReArm Europe, którego celem jest zmobilizowanie ponad 800 mld euro w celu wzmocnienia obronności Europy. KE proponuje różne możliwości zwiększenia finansowania wydatków obronnych. Przyjęty niedawno przez kraje członkowskie instrument pożyczkowy SAFE zakłada wsparcie w wysokości 150 mld euro na rozbudowę paneuropejskich zdolności m.in. w zakresie obrony przeciwlotniczej i amunicji. Pożyczki udzielane będą tylko w przypadku wspólnych zamówień, w których uczestniczą co najmniej dwa państwa. Do wspólnych zamówień mogą przystępować także Ukraina i kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
– Polska może być największym beneficjentem tych środków. Zakładamy wykorzystanie około 100 mld zł, żeby z jednej strony wzmocnić polską armię poprzez niezbędne zakupy, doposażenia, ale również te środki możemy zainwestować w Tarczę Wschód, w cały system fortyfikacji, umocnień z wykorzystaniem nowoczesnych technologii na granicy wschodniej – wskazuje europoseł PO.
Równolegle UE wprowadza pakiet uproszczeń regulacyjnych dla przemysłu obronnego, obejmujący m.in. Defence Readiness Omnibus – przegląd i zmiany dyrektyw dotyczących wspólnych zakupów oraz tranzytu produktów obronnych. Głównym celem jest zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw związanych z raportowaniem i sprawozdawczością, co ma im pozwolić na efektywniejsze funkcjonowanie w branży obronnej.
– Przyspieszy to działania i inwestycje w przemyśle obronnym, również w aspekcie zobowiązań środowiskowych. Po prostu te inwestycje, nowe fabryki broni i amunicji, które mają powstawać w Europie, będziemy mogli zbudować szybciej – tłumaczy polityk.
W ramach wspólnych działań państwa UE współpracują też w zakresie ochrony infrastruktury krytycznej. Chodzi o zabezpieczenie instalacji energetycznych, przesyłowych i telekomunikacyjnych, w tym kabli podmorskich, m.in. na Bałtyku.
– To przede wszystkim zabezpieczenie infrastruktury krytycznej i są na to przewidziane środki. Cyberbezpieczeństwo jest ważnym aspektem, z konkretnym programem, z którego finansujemy te działania – podkreśla Michał Szczerba.
Według raportu ENISA sektor infrastruktury krytycznej – w tym energetyka, zdrowie czy administracja publiczna – pozostaje jednym z najczęstszych celów cyberataków w Europie. Na wysokim poziomie utrzymuje się też liczba incydentów, w tym ataków ransomware.
Część państw członkowskich korzysta z poluzowania reguł fiskalnych w zakresie wydatków obronnych – 16 krajów, w tym Polska, uzyskało możliwość wyłączenia do 1,5 proc. PKB z procedury nadmiernego deficytu w tym obszarze. Polska, jako jeden z pierwszych krajów, utworzyła Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności, z którego samorządy mogą finansować inwestycje podwójnego zastosowania.
– To mogą być garaże podziemne budowane w centrach miast, które będą również miały funkcję schronu na wypadek wojny, do której, mam nadzieję, nigdy nie dojdzie, ale również chociażby infrastruktura drogowa we wschodniej Polsce, która będzie umożliwiała skuteczniejszą mobilność sprzętu wojskowego – tłumaczy europoseł. – To narzędzia z zakresu cyberbezpieczeństwa, cała dyskusja dotycząca zabezpieczenia infrastruktury krytycznej. To nie tylko elektrownie, ale też wodociągi, kanalizacja. Warszawska spółka wodociągowa prowadzi już szerokie działania, żeby zabezpieczyć nas na różne negatywne scenariusze. To również ochrona baz danych, więc te środki podwójnego stosowania są bardzo różne.
Nowe narzędzia na rzecz wzmacniania potencjału obronnego UE przewiduje także budżet na lata 2028–2034. Jak wskazuje Komisja Europejska, w ramach segmentu obronności i przestrzeni kosmicznej Europejskiego Funduszu Konkurencyjności przeznaczono 131 mld euro na wsparcie inwestycji w obronność, bezpieczeństwo i przestrzeń kosmiczną. To pięciokrotnie więcej środków w porównaniu z poprzednimi długoletnimi ramami finansowymi. Także komponent instrumentu „Łącząc Europę” dotyczący mobilności wojskowej zostanie pomnożony dziesięciokrotnie. To właśnie w jego ramach będą wspierane inwestycje w infrastrukturę podwójnego zastosowania.
